همانطور که با پدید آمدن بلاکچین مفهومی با نام ارزهای دیجیتال به وجود آمد، سایر داراییها و حتی آثار هنری هم کمکم به سمت دیجیتالی شدن رفتند. امروزه با به وجود آمدن فناوری NFT هنرمندان آثار دیجیتالی میتوانند مانند سایر هنرمندان، آثارشان را با رعایت کامل کپیرایت ارائه کنند و از فروش آن سود ببرند. هنرهایی مانند موزیک، نقاشیها، تصاویر و… از جمله پرکاربردترین هنرهای دیجیتال هستند که با کمک توکن غیرقابل معاوضه یا NFT عرضه میشوند.
شاید با خود بگویید از کجا بدانیم این هنر علاوه بر ما در اختیار کس دیگری قرار نگرفته است؟ یا حتی یک دارایی ناملموس چگونه میتواند ارزشمند باشد؟ توکن غیرقابل معاوضه یا NFT جدیدترین نوآوری حوزه بلاکچین است که با ویژگیهای منحصربهفرد خود به تمام این سوالات پاسخ میدهد. اما واقعا توکن غیرقابل معاوضه چیست؟ چگونه میتوان NFT خرید؟ یک هنرمند چگونه میتواند اثر خود را در قالب NFT عرضه کند؟ با آکادمی رمزارز همراه باشید، تا جواب این سوالات را بیابید.
NFT یا توکن غیرمثلی نوعی توکن رمزنگاریشده در بلاکچین است که یک دارایی منحصربهفرد را ارائه میدهد. توکن غیرقابل معاوضه یا غیرمثلی میتواند یک دارایی دیجیتال یا نسخه توکنیشدهای از یک دارایی واقعی باشد. برای درک بهتر NFT باید با مفهوم قابل معاوضه یا مثلی بودن یک دارایی آشنا شوید.
منظور از مثلی یا قابل معاوضه بودن یک دارایی این است که هرکدام از واحدهای آن دارایی، ارزش یکسانی داشته باشند و بهعبارت بهتر، از یکدیگر قابلتشخیص نباشند. بهعنوان مثال، ارزهای رایج مانند دلار یا هر واحد پولی دیگری، قابل معاوضه هستند. یعنی ارزش یک تراول 50 هزار تومانی با هر تراول 50 هزار تومانی دیگر یکسان است و هیچ تفاوتی از نظر مالی، بین آنها نیست. به اینگونه از داراییها که وسیلهای برای مبادله هستند، اموال مثلی یا قابلمعاوضه میگویند.
حالا که فهمیدید منظور از مثلی بودن چیست، میتوانید مفهوم NFT را بهخوبی درک کنید. توکن غیرمثلی یک دارایی دیجیتال است که نمایندگی اشیای دنیای واقعی مانند هنر، موسیقی، آیتمهای درون یک بازی و فیلمها را به عهده دارد. توکن غیرقابل معاوضه بهصورت آنلاین و اغلب با رمزارزها، خریدوفروش میشود. این توکنها با همان نرمافزار اساسی بسیاری از رمزارزها، رمزنگاری میشوند.
NFTها اگرچه از سال 2014 وجود داشتهاند، اما این توکنها اکنون توانستهاند شهرت زیادی پیدا کنند. چراکه آنها به یک روش محبوب برای خریدوفروش آثار هنری دیجیتال تبدیل شدهاند. به گزارش مجله علمی فوربز، از نوامبر سال 2017، برای توکنهای غیرقابل معاوضه 174 میلیون دلار هزینه شده است.
فناوری بلاکچین و NFT فرصت منحصربهفردی برای هنرمندان و تولیدکنندگان محتوا برای کسب درآمد آثار و کالاهای خود به وجود آورده است. از جمله کاربردهای توکنهای غیرمثلی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
بهعنوان مثال، با وجود توکن غیرقابل معاوضه، هنرمندان برای فروش آثار هنری خود، دیگر مجبور به گالری زدن یا رفتن به خانههای حراج نیستند. با استفاده از NFT، آنها میتوانند بهطور مستقیم، آثارشان را بهعنوان یک NFT به مصرفکننده بفروشند. این امر حتی برای خریدار هم باعث حفظ سود بیشتر میشود.
علاوه بر این، هنرمندان میتوانند خودشان حق امتیازشان را بگیرند. این بدین معناست که هر زمان، هنرشان به مالک جدیدی فروخته شد، آنها درصدی از فروش را دریافت میکنند. در صورتی که در حالت عادی، یک هنرمند هیچ سودی از سایر فروشهای آینده محصول خود دریافت نمیکند.
NFTها موردتوجه بسیاری از سازندگان بازیها قرار گرفتهاند. این توکنها میتوانند سابقه مالکیت آیتمهای درون بازی را فراهم کنند. این کار باعث صرفهجویی در هزینههای بازی شده و مزایای زیادی برای بازیکنان به ارمغان میآورد. در بسیاری از بازیهای معمولی میتوانید آیتمهایی را بخرید و در بازی خود استفاده کنید. اما اگر آنها بهصورت NFT بودند، میتوانستید پس از پایان بازی، پول خود را با فروش آنها جبران کنید و حتی سود به دست آورید.
استفاده از NFT در بازیها برای توسعهدهندگان آنها هم سودآور است. در واقع زمانی که فردی یک NFT را دوباره میفروشد، حق امتیاز متعلق به توسعهدهنده برای او ارسال میشود. بازیکنان حتی اگر NFTهای خود را نفروشند، میتوانند آنها را بهعنوان یک یادگاری دیجیتالی که دارای ارزشی خارج از بازی است، نگهداری کنند.
توکنسازی داراییهای فیزیکی هنوز بهاندازه داراییهای دیجیتالی توسعه نیافته است. اما پروژههای زیادی وجود دارد که در زمینه توکنی کردن املاک، کالاهای منحصربهفرد در زمینه مد و سایر موارد، فعالیت میکنند. از آنجایی که NFT قابلانجام است، روزی میرسد که میتوانید با استفاده از اتریوم، ماشین یا خانه بخرید یا در ازای فروش یک دارایی، NFT دریافت کنید.
NFTها به مردم امکان خریدوفروش داراییهای دیجیتال را میدهد. در حالی که قبلا هیچ فناوری یا وسیلهای برای این کار وجود نداشت و حق کپیرایت هنرمندان آثار دیجیتالی رعایت نمیشد. NFTها داری کدهای شناسایی منحصربهفردی هستند که در یک بلاکچین ذخیره میشوند؛ بهطوری که هر دارایی از دیگری متمایز است. هنر دیجیتالی، موسیقی و حتی کارتهای ورزشی دیجیتالی از جمله توکنهای غیرقابل معاوضهای هستند که میتوانید آنها را خریداری کنید.
NFTها ارزش بیشتری نسبت به کالاهای معمولی مانند بلیطها یا آلبومها دارند. چراکه داراییهای فیزیکی ممکن است خراب شده و از بین بروند. اما توکنهای NFT هیچگاه نابود نمیشوند و حتی شما میتوانید بعد از مدتی، آنها را بفروشید و پول خود را (حتی بیشتر از اول) دریافت کنید.
توکنهای غیرقابل معاوضه روی یک بلاکچین وجود دارند که یک دفتر توزیع عمومی است و معاملات را ثبت میکند. احتمالا تاکنون با بلاک چین یا زنجیره بلوکی بهعنوان یک فرایند اساسی که رمزارزها را ممکن میسازد، آشنا شدهاید.
بهطور خاص، NFTها معمولا در بلاکچین اتریوم نگهداری میشوند. اگرچه سایر بلاکچینها هم از توکن غیرقابل معاوضه پشتیبانی میکنند. این توکنها از اشیای دیجیتالی، گرفته یا ایجاد میشوند که میتوانند ملموس یا ناملموس باشند. از جمله این اشیا میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
توییتها هم حتی میتوانند یک NFT باشند. جک دورسی، بنیانگذار توییتر، اولین توییت خود را بهعنوان یک NFT با مبلغی بیش از ۲/۹ میلیون دلار به فروش رسانده است. NFTها مانند داراییهایی فیزیکی هستند؛ با این تفاوت که بهصورت دیجیتالی در اختیار شما قرار میگیرند. بهعنوان مثال، خریدار بهجای اینکه یک نقاشی رنگ روغن واقعی بخرد و به دیوار آویزان کند، یک فایل دیجیتالی دریافت میکند.
ممکن است بگویید عکس هزاران نقاشی از آثار افراد معروف در گوگل موجود است که میتوانم آنها را رایگان دانلود کنم. اما توجه کنید که شما اگر یک عکس از نقاشی داشته باشید، نمیتوانید آن را بفروشید یا حتی ادعا کنید که یک نقاشی از فلان نقاش معروف دارید. در واقع، این عکس هیچ ارزشی از نظر مالی و هنری ندارد. از طرفی NFTها از حقوق مالکیت انحصاری برخوردارند. یعنی هر توکن غیرمثلی در هر زمان تنها میتواند یک مالک داشته باشد.
توکنهای غیرمثلی یکی از هیجانانگیزترین موارد در دنیای رمزارزها هستند. NFTها با ویژگیهای خاص خود، میتوانند مزایای زیادی برای فروشنده، خریدار یا سرمایهگذار به ارمغان آورند. مزایای توکن غیر قابل معاوضه عبارتاند از:
NFTها به سازندگان این امکان را میدهند که بهطور مستقیم از کارشان کسب درآمد کنند. در NFT هنر واسطه بین هنرمند و خریدار از بین میرود و دو طرف معامله میتوانند با هم تعامل داشته باشند. با هربار فروش توکن، سود بیشتری نصیب هنرمند میشود.
از هر توکن تنها یک عدد وجود دارد و نمیتوان بهراحتی آنها را جعل کرد. در بسیاری از موارد، هنرمند یا فروشنده NFT تعداد محدودی توکن غیرقابل معاوضه میسازد و هزاران نفر، مشتری آن هستند. بنابراین بهراحتی میتوان تصور کرد که خریدار، یکی از معدود افرادی است که میتواند صاحب آن توکن شود.
همانطور که گفته شد، NFTها منحصربهفرد هستند و تنها یکی از آنها میتواند وجود داشته باشد. بنابراین میتوان کلکسیونی از آنها تهیه کرد. چراکه با خرید و نگهداری آنها، ارزش هر توکن ممکن است روزبهروز افزایش یابد.
اکثر مردم NFTها را برای کسب درآمد تهیه میکنند. افراد زیادی هستند که حتی از این راه امرار معاش میکنند. سرمایهگذاری روی توکن غیرمثلی میتواند سودهای کلانی به همراه داشته باشد. بعضی از این توکنها تنها با چندهزار دلار خریداری شده و با بیش از 20 هزار دلار به فروش رسیدهاند.
متادادههای روی توکن هرگز و توسط هیچکسی قابلتغییر نیستند. این دادهها حذف یا جابهجا نمیشوند. در واقع، هدف توکنهای غیرمثلی این است که برای همیشه ماندگار شوند. این ویژگی باعث بالا رفتن ارزش آنها در طول زمان میشود.
یکی از بزرگترین مزایای فناوری NFT این است که به هنرمندان و سازندگان محتوا امکان حفظ کامل کپیرایت را میدهد. این ویژگی به هنرمندان اجازه میدهد که تا پایان عمر بتوانند از هنر و ساخته دست خود درآمدزایی کنند.
وقتی از توکن غیرقابل معاوضه صحبت میشود، میتوانید از امنیت آن اطمینان داشته باشید. چراکه این توکن روی بستر بلاکچین قرار دارد و ماهیت غیرمتمرکزی این فناوری باعث میشود که دادههای ذخیرهشده روی آن از سراسر جهان قابلدسترس باشد.
ایجاد کارهای هنر NFT روندی نسبتا ساده دارد و به دانش گستردهای در زمینه صنعت رمزارزها نیاز ندارد. قبل از شروع ساخت توکن NFT، باید تصمیم بگیرید که میخواهید از کدام بلاکچین صادرکننده NFT استفاده کنید. در حال حاضر، اتریوم بهترین سرویس بلاکچین برای صدور NFT است. با این حال، طیف وسیعی از بلاکچینها وجود دارد که اخیرا محبوبیت پیدا کردهاند. از جمله آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
هر بلاکچین دارای استاندارد توکن NFT مجزا، بازارها و خدمات کیف پول سازگار است. بهعنوان مثال اگر توکن غیرمثلی خود را روی بلاکچین بایننس ایجاد کنید، فقط میتوانید آنها را روی پلتفرمهایی که از داراییهای بلاکچین بایننس پشتیبانی میکنند، بفروشید. سپس باید کیف پول خود را با رمزارزی مانند اتر شارژ کنید. درنهایت تعدادی پلتفرم NFTمحور وجود دارد که به شما اجازه میدهند کیف پول خود را به آنها متصل کرده و تصویر یا فایل موردنظرتان را که قرار است به NFT تبدیل شود، روی آن بارگذاری کنید.
NFTها به یکی از داغترین ترندهای رمزارزها در سال 2021 تبدیل شدهاند. به گزارش سایت کویندسک، از سال 2020 تاکنون، فروش کلی توکنهای غیرمثلی 55 درصد رشد داشته و از ۲۵۰ میلیون دلار به ۳۸۹ میلیون دلار رسیده است. از جمله معروفترین پروژههای فروش NFT میتوان به پنج مورد زیر اشاره کرد:
مایک وینکلمن، هنرمند دیجیتال که با نام «بیپل» معروف است، یک NFT را به قیمت ۶۹ میلیون دلار به فروش رسانده است. بیپل قبل از این پروژه، یک پرینت را بیش از 100 دلار فروخته بود. او توانست یکشبه به یکی از باارزشترین هنرمندان زنده در جهان تبدیل شود.
بیپل از قبل بهخاطر مجموعههایش، طرفداران زیادی داشت. او طی 14 سال هرروز یک اثر هنری خلق کرده است. او در نهایت این آثار را جمعآوری کرده و عنوان «Everydays – The First 5000 Days» (هرروز – 5000 روز اول) را روی آن گذاشت. فروش بیپل یک نقطه عطف در فصل بعدی هنر دیجیتال است و نشان میدهد که توکنهای غیرمثلی بهسادگی از بین نمیروند.
این توکن از مارس 2021، یکی از موفقیتآمیزترین پروژههای NFT بوده است. به گزارش سایت THE BLOCK، این پروژه بیشترین تعداد کاربر را در بین پروژههای NFT داشته است. این پروژه توسط Dapper Labs ارائه شد و در آن کاربران میتوانستند بستههایی از آثار هنری منحصربهفرد که دارای لحظات معروفی از NBA (اتحادیه ملی بسکتبال) بوده است، خریداری کنند.
Cryptopunks یکی از اولین NFTهایی است که در اتریوم وجود داشته است. این توکن توسط Larva Labs انجام شد و 10 هزار شخصیت منحصربهفرد را روی اتریوم ارائه داد. این پروژه از سالها قبل وجود داشته است و شما در سالهای ابتدایی میتوانستید بهطور رایگان یک توکن دریافت کنید. حتی در سال 2018 هر توکن با قیمت متوسط 50 تا 100 دلار فروخته میشد. اما قیمتهای آن در سال 2021 بسیار افزایش پیدا کرد. بهطوری که گرانترین توکن آن در مارس 2021 به قیمت 4200 اتر فروخته شد.
Axie Infinity یک بازی بلاکچین است که در آن بازیکنان میتوانند حیوانات خانگی مجازی با نام Axie پرورش دهند. بازیکنان صاحبان این حیوانات هستند، آنها را کنترل میکنند و حتی میتوانند آنها را به سایر بازیکنان بفروشند. نبردهای دونفره و بازیهای ماجراجویی از جمله کارهایی است که بازیکنان در این بازی انجام میدهند. Axie Infinity یکی از محبوبترین بازیهای NFT روی اتریوم است.
Decentraland یک بازی واقعیت مجازی مبتنی بر بلاکچین است. بازیکنان میتوانند زمین مجازی خود را توسعه دهند و آن را با دیگران معامله کنند. هر قطعه از زمین منحصربهفرد است و مالکان میتوانند انتخاب کنند که زمین خود را چگونه پر کنند.
اگر قصد دارید، کلکسیون NFT خود را جمعآوری کنید، ابتدا باید به تهیه آیتمهای اصلی بپردازید. بدین منظور ابتدا باید یکی از کیف پولهای ارزهای دیجیتال را تهیه کنید تا امکان ذخیره NFT و رمزارزها برایتان فراهم شود. کیف پولهای متامسک، بایننس چین والت و تراست والت گزینههای خوبی برای استفاده هستند که به بازار NFT متصل میشوند.
سپس باید ببینید که ارائهدهنده NFT موردنظر شما چه رمزارزهایی را قبول میکند. NFTهای اتریوم معمولا از اتر استفاده میکنند. حال میتوانید در یک صرافی معتبر ثبتنام کنید، آن رمزارز را بخرید و به کیف پول خود انتقال دهید. سپس باید به وبسایت بازار بروید و کیف پول خود را متصل کنید (دکمه اتصال معمولا در گوشه بالا سمت راست قرار دارد). توصیه میکنیم مراقب وبسایتهای جعلی و مشکوک باشید.
محبوبترین و بزرگترین بازارهای خرید NFT عبارتاند از:
اگرچه این پلتفرمها و چندین پلتفرم معتبر دیگر میزبان هزاران سازنده NFT هستند، اما باز هم از خرید توکن موردنظرتان اطمینان حاصل کنید. چراکه بعضی از هنرمندان قربانی متقلبانی شدهاند که بدون اجازه آنها، آثارشان را در بازارها لیست کرده و به فروش رساندهاند.
این که پروژههای موفقی در NFT وجود دارد، لزوما بدین معنا نیست که آینده بازار NFT بسیار درخشان است یا حتما باید در آن سرمایهگذاری کنید. NFTها آینده مشخصی ندارند و هنوز سابقه کافی برای قضاوت در مورد عملکرد آنها وجود ندارد. بنابراین این بازار باید بیشتر موردبررسی و آزمایش قرار بگیرد.
سرمایهگذاری روی NFTها عمدتا یک تصمیم شخصی است. اگر یک اثر هنری برای شما معنی خاصی دارد و پولی برای پسانداز دارید، شاید بخواهید بدون توجه به آینده NFT آن را تهیه کنید. اما بهخاطر داشته باشید که ارزش یک NFT کاملا بر اساس میل شخصی افراد است. در این بازار تقاضا بهجای شاخصهای فنی یا اقتصادی، قیمت را تحریک میکند. این بدان معناست که شاید در آینده مجبور باشید یک توکن غیرمثلی را ارزانتر از چیزی که خریدهاید، بفروشید. یا حتی شاید هیچکس حاضر نباشد، پولی بابت این توکن به شما بپردازد.
با این تفاسیر، هنوز نمیدانیم قرار است آینده بازار NFTها به چه سمتی پیش برود. بنابراین برای سرمایهگذاری در این حوزه باید مطالعات و تحلیلهای بیشتری انجام شود و زمان بیشتری بگذرد تا روند بازار توکنهای غیرمثلی خود را نمایان کند.
در این مقاله با مفهوم توکن غیرقابل معاوضه یا توکن غیرمثلی آشنا شدیم و به بررسی مزایا و ویژگیهای منحصربهفرد این نوآوری جالب پرداختیم. درست است که NFTها از سالها پیش وجود داشتهاند، اما تنها مدت کوتاهی است که این تکنولوژی در جهان سروصدای عظیمی به راه انداخته و مردم خواهان آنها شدهاند. اما آیا این تقاضا هنوز هم ادامه خواهد داشت؟ نظر شما در مورد آینده NFT چیست؟ با ما و سایر مخاطبان آکادمی رمز ارز نظرات ارزشمندتان را به اشتراک بگذارید.