دنیای اطراف ما در حال تحول است و ما هر روز شاهد اخبار و رویدادهایی در زمینه پیشرفت علوم هستیم. یکی از حوزه‌هایی که بسیار کاربرد دارد و به اخبار داغ این روزها تبدیل شده، «ارز دیجیتال» (Digital currency) است. این ارزها مدل جدیدی از پول هستند که به‌وسیله عملیات پیچیده ریاضی رمزنگاری شده‌اند. یکی از مزیت‌های مهم این ارزها عدم مالکیت ارگان‌ها روی آن‌هاست و شما بدون هیچ واسطه‌ای می‌توانید به خرید و فروش این ارزها بپردازید. به همین دلیل معامله آن‌ها بسیار آسان‌تر از پول‌های فیزیکی است. آکادمی رمز ارز در این مقاله قصد دارد به ساختار و تاریخچه ارزهای دیجیتال بپردازد. پس تا پایان مقاله با ما همراه باشید.
ارز دیجیتال نوعی ارز است که فقط به‌صورت دیجیتال یا الکترونیکی در دسترس است و خاصیت فیزیکی ندارد. پول دیجیتال، پول الکترونیکی، ارز الکترونیکی یا پول نقد اینترنتی از دیگر نام‌های ارز دیجیتال است. این ارزها با رایانه یا تلفن همراه قابل دسترسی هستند؛ زیرا فقط به‌صورت الکترونیکی میتوان از آن‌ها استفاده کرد. از آنجا که ارزهای دیجیتال به هیچ واسطه‌ای نیاز ندارند، اغلب ارزان‌ترین روش برای معامله ارزها هستند. ارزهای دیجیتال انواع مختلفی دارند. یکی از انواع آن‌ها «ارزهای رمزنگاری شده» (Cryptography) هستند که به آن‌ها اصطلاحا «رمز ارز» گفته می‌شود. این ارزها بر اساس عملیات پیچیده ریاضی رمزگذاری شده‌اند و امنیت نسبتا بالایی دارند.
ایده و فکر پیدایش ارزهای دیجیتال با دو مشکل «مورد اعتماد بودن» و «دو بار خرج کردن» شکل گرفت.
مسئله اعتماد یکی از چالش‌های سیستم پرداخت است. در سیستم پرداخت گذشته که به‌صورت متمرکز انجام می‌شد، افراد به بانک‌ها به‌عنوان شخص ثالث و ناظر بر معاملات اعتماد می‌کردند. مشکل دو بار خرج کردن به این موضوع اشاره دارد که تراکنش‌ها باید به گونه‌ای ثبت شوند که مبلغ مبادله‌شده در جای دیگر معامله نشود و صحت آن قابل ردیابی باشد. این مشکل در سیستم‌های پرداخت گذشته از طریق سرورهای مرکزی بانک‌ها حل می‌شد. مشکل سیستم‌های متمرکز کارمزد نسبتا بالای تراکنش‌ها بود و تعدادی از افراد از این موضوع راضی نبودند. همچنین اگر سرور مرکزی بانک‌ها دچار نقص و خرابی می‌شد، همه مردم در فعالیت‌های روزانه خود به مشکل برمی‌خوردند.
در سال ۱۹۸۴، یکی از دانشمندان علم رمزنگاری به نام دیوید چائوم در مقاله‌ای با عنوان «امضای کور برای پرداخت‌های غیرقابل ردیابی» ایده پول‌های الکترونیکی را مطرح کرد که مقدمه‌ای برای پیدایش ارزهای دیجیتال بود. چائوم در این مقاله به ناشناس بودن افراد برای انجام معامله اشاره کرد و همچنین مشکل دو بار خرج کردن را با استفاده از سیستم خود برطرف کرد.
ایده چائوم سالیان سال توسط دانشمندان مختلف به‌روزرسانی شد تا در سال ۲۰۰۹ شخص یا گروهی به نام ساتوشی ناکاموتو در مقاله‌ای با عنوان «بیت کوین: سیستم پرداخت الکترونیکی همتابه‌همتا» از نخستین ارز دیجیتال به نام بیت کوین رونمایی و آن را بر بستر فناوری بلاک‌چین پیاده کرد.
اکثر رمز ارزها بر اساس فناوری بلاک‌چین کار میکنند. این فناوری از تعدادی بلوک که به صورت زنجیره‌ای در کنار هم قرار دارند تشکیل شده و بر پایه یک سیستم همتابه‌همتا (P2P) و غیرمتمرکز فعالیت میکند. این سیستم مانند یک دفتر کل است که به‌صورت غیرمتمرکز بین همه افراد حاضر در شبکه که به آن‌ها نود یا گره گفته می‌شود، توزیع شده و همه افراد به کل اطلاعات دسترسی دارند. در این شبکه اگر تغییری در اطلاعات رخ بدهد، این تغییر برای همه اعضا ارسال می‌شود. در نتیجه تمام تراکنش‌ها و اطلاعات کنترل شده و امکان تقلب در آن وجود ندارد.
بگذارید کاربرد فناوری بلاک چین را با یک مثال توضیح دهیم. به‌طور مثال فرد A می‌خواهد با فرد B تراکنشی انجام دهد. فرد A این تراکنش را به‌عنوان درخواست به کل شبکه ارسال میکند. نودها اعتبار این تراکنش را بررسی کرده و پس از تایید، تراکنش انجام شده و در یک بلوک جدید ثبت می‌شود. به این فرآیند اصطلاحا «الگوریتم اجماع» می‌گویند. هر بلوک در شبکه بلاک چین از سه بخش کلی تشکیل می‌شود:
اطلاعات شامل تراکنش‌ها، ابلاغیه‌ها یا هر اطلاعات دیگری مربوط به شبکه است.
هش یک عبارت رمزنگاری‌شده است که از آن برای رمزگذاری اطلاعات بلوک استفاده می‌شود. این عبارت مانند اثر انگشت برای بلوک است. اگر اطلاعات بلوک تغییر کند، هش آن نیز تغییر کرده و آن بلوک نامعتبر می‌شود. این کار باعث می‌شود که اطلاعات بلوک از امنیت بالایی برخوردار باشد.
همه بلوک‌ها علاوه بر هش خود، دارای هش بلوک قبل از خود نیز هستند. این کار باعث می‌شود که ردیابی اطلاعات آسان‌تر و همچنین صحت اطلاعات مشخص شود. اگر هش یک بلوک تغییر کند، آن بلوک و تمام بلوک‌های بعد از آن نامعتبر می‌شود.
مهمترین تفاوت ارزهای دیجیتال با پول معمولی (ارز فیات) در ماهیت فیزیکی آن‌هاست. این موضوع باعث شده که ارزهای دیجیتالی در حجم بیشتر و به‌راحتی جابه‌جا شوند. از دیگر تفاوت‌های ارز دیجیتال و پول معمولی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
به‌دلیل ساختار بلاک چین، همه افراد حاضر در شبکه ناشناس هستند و فقط میتوان از طریق آدرس کیف پول‌هایشان تاریخچه تراکنش‌ها و مبالغ مبادله‌شده را بررسی کرد.
به‌دلیل وجود فناوری بلاک‌چین و الگوریتم‌های استفاده‌شده در رمزنگاری این ارزها، امنیت ارزهای دیجیتال بیشتر از سایر پول‌ها است.
هنگام کار با ارزهای دیجتال اگر شما به اشتباه تراکنشی را انجام دهید، ارگانی وجود ندارد که به‌وسیله آن تراکنش خود را پیگیری کنید. بنابراین پول شما از دست می‌رود.
ارزهای دیجیتال متعلق به هیچ ارگانی نیستند و شما برای به دست آوردن ارزهایی مانند بیت کوین، اتریوم و… نیاز به اجازه هیچ ارگانی ندارید.
ارزهای دیجیتال فواید متعددی دارند. این ارزها در شبکه‌ای منحصربه‌فرد به نام بلاک چین ارائه شده‌اند که سرعت بسیار بالایی دارد و اکنون جهانی شده است. همه افراد می‌توانند با چند کلیک ساده ارزهای مختلفی را جابه‌جا کنند و بدون اتلاف وقت، آن‌ها را به هر نقطه‌ای از دنیا که بخواهند بفرستند. این ارزها در تمام نقاط دنیا قابلیت تبدیل و مبادله را دارند و دیگر لازم نیست زمان خود را برای تبدیل آن‌ها صرف کنیم.
ارزهای دیجیتال دارای مزایای زیادی هستند که باعث محبوبیت آن‌ها در سراسر جهان شده است. این مزایا عبارت‌اند از:
ارزهای دیجیتال به‌دلیل عرضه ثابت، با روند بازار منطبق بوده و نسبت بین تقاضا و عرضه در این ارزها حفظ می‌شود. در نتیجه ارزهای دیجیتال دچار تورم نمی‌شوند.
ارزهای دیجیتال به‌دلیل ماهیت دیجیتالی و همچنین غیرمتمرکز بودن، به‌راحتی و با سرعت بالا در تمام نقاط جهان قابل مبادله هستند.
هزینه کارمزد تراکنش در شبکه ارزهای دیجیتال نسبتا پایین‌تر از سیستم پرداخت‌های بین‌المللی است.
ارزهای دیجیتال به دو نوع کلی تقسیم می‌شوند:
به ارزهای دیجیتالی که بلاک‌چین مختص به خود را دارند و میتوان آن‌ها را به‌عنوان یک ارز اختصاصی خرید و فروش کرد، کوین می‌گویند.
توکن‌ها بلاک‌چین مخصوص به خود ندارند و معمولا زیرمجموعه‌ای از یک بلاک‌چین معروف (اتریوم) هستند. از توکن‌ها برای انجام فعالیت‌ها در داخل شبکه استفاده می‌شود و لزوما جنبه خرید و فروش ندارند.
بازار رمز ارزها در سال‌های اخیر رشد بسیار مناسبی داشته و توانسته شرکت‌های زیادی را به خود جذب کند. طبق داده‌های سایت coinmarketcap، حجم بازار رمز ارزها به بیش از ۲ تریلیون دلار رسیده که توانسته از حجم بازار خیلی از شرکت‌های مطرح از جمله اپل پیشی بگیرد. هم اکنون ۹۷۲۵ ارز دیجیتال به بازار عرضه شده است. از معروف‌ترین ارزهای دیجیتال میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
بیت کوین در سال ۲۰۰۸ توسط ساتوشی ناکاموتو معرفی شد. هدف بیت کوین ایجاد شیوه‌ای جدید در پرداخت‌ها، امور بانکی و حذف واسطه‌ها بود.
اتریوم در سال ۲۰۱۳ توسط ویتالیک بوترین معرفی شد. اتریوم با هدفی فراتر از بیت کوین پا به عرصه گذاشت. این شبکه قصد دارد فناوری بلاک‌چین را به تمام صنایع وارد کرده و تمام آن‌ها را غیرمتمرکز کند.
پولکادات در سال ۲۰۱۶ توسط گاوین وود، پیتر چابن و رابرت‌هایرمایر معرفی شد. این شبکه با ایده به وجود آوردن یک دنیای غیرمتمرکز و اتصال انواع بلاک‌چین‌ها به یکدیگر وارد عرصه شد.
ریپل در سال ۲۰۰۴ و به‌منظور سهولت در انجام امور بانکی به وجود آمد. این شبکه با تکنولوژی خود سعی در بهبود بانک‌ها و غیرمتمرکز کردن نظام بانکی دارد.
دوج کوین در سال ۲۰۱۳ و بر اساس یک شوخی و سرگرمی به وجود آمد. اما این ارز دیجیتال رفته‌رفته توانست رشد کند و خود را به ۱۰ رمز ارز برتر دنیا برساند.
بایننس کوین در سال ۲۰۱۷ در یک ICO و به‌منظور جذب سرمایه در صرافی بایننس عرضه شد. بایننس کوین که از توکن‌های ERC – 20 شبکه اتریوم است، در سال ۲۰۱۹ به شبکه بلاک‌چین اصلی خود منتقل شد. این ارز از آن زمان توانسته رشد بسیار خوبی در بازار رمز ارزها داشته باشد. بایننس کوین هم‌اکنون در ردیف ۵ ارز برتر دنیا قرار دارد.
تتر در سال ۲۰۱۴ عرضه شد. این ارز از نوع استیبل کوین‌هاست. استیبل کوین‌ها از نظر قیمت، نوسان کمتری دارند و از آن‌ها به‌عنوان ارز رایج و اتصال‌دهنده بقیه کوین‌ها به یکدیگر استفاده می‌شود.
کلام آخر
ما در این مقاله به ساختار ارزهای دیجیتال پرداختیم و بیان کردیم که علم و فناوری بلاک‌چین توانست با ساختار خود تحول عظیمی را در حوزه مالی به وجود آورد. امروزه بازار ارزهای دیجیتال به یک موضوع داغ در بین اکثر جوامع تبدیل شده و بسیاری از شرکت‌ها و صنایع بزرگ در حال سرمایه‌گذاری روی بازار رمز ارزها هستند. امروزه بسیاری از دولت‌ها و حکومت‌ها نسبت به این بازار سختگیرتر شده و در حال وضع قوانین بیشتر برای نظارت روی این بازار هستند. در مجموع اکثر کارشناسان آینده خوبی را برای این بازار پیش‌بینی کرده‌اند و آن را یک تحول بزرگ در تکنولوژی می‌دانند. البته این نکته را هم باید در نظر گرفت که بازار رمز ارزها بسیار نوسان دارد و هنوز در ابتدای مسیر است.
سایت خبری و آموزشی ارز دیجیتال
آدرس : تهران – میدان اقدسیه – باغ لارک – ساختمان هاردتک
شماره تماس : 02126123312
