بیت کوین چیست و چه کاربردهایی دارد؟

زمان مطالعه: 6 دقیقه

امروزه فناوري اطلاعات در تمام بخش‌های زندگی ما جا گرفته است. این علم حتی در پول و مسائل مادی هم تغییراتی ایجاد کرده و ارزهای دیجیتال را به وجود آورده است. احتمالا در سال‌های اخیر این واژه بیشتر به گوشتان خورده است. اين ارزها به دليل ديجيتالي بودن در پرداخت‌ها و تراکنش‌ها سرعت بالاتري داشته و مانند پول‌های رایج نيازی به حمل و نقل ندارند. به همين دليل رفته رفته جاي پول نقد و فيزيکي را در سراسر دنيا پر خواهند کرد. يکي از مهم‌ترين ارزهاي ديجيتال که در اين چند سال مورد استقبال قرار گرفته، بيت کوين است.

 

بيت کوين در بستر بلاک‌چين تعريف شده است و مهمترين ويژگي آن را عدم تسلط دولت‌ها و حکومت‌ها روي آن می‌توانیم بدانیم. آکادمي رمز ارز در این مقاله قصد دارد هر آنچه را که باید در مورد بیت کوین بدانید، مورد بررسی قرار دهد. پس اگر قصد آشنایی با بیت کوین را دارید، با ما همراه باشید.

بیت کوین چیست؟

بیت کوین یک ارز دیجیتال است و بر خلاف پول‌های نقد که توسط دولت و بانک مرکزی کنترل می‌شوند، تحت کنترل هیچ‌کدام از ارگان‌های دولتی نیست. بیت کوین یک شبکه غیرمتمرکز و همتا به همتا (P2P) در بستر بلاک‌چین را شامل می‌شود. غیرمتمرکز بودن بیت کوین بدین معناست که این ارز دیجیتال توسط افراد داخل شبکه در سراسر دنیا اداره می‌شود و دولت ها هیچ نقشی در آن ندارند. بيت کوين در حوزه رمز ارزها قرار می‌گيرد. رمز ارز (Cryptocurrency) به ارز ديجيتالي گفته می‌شود که با عمليات رمزنگاري (Cryptography) و الگوريتم‌هاي خاص توليد و اصالت آن‌ها تاييد می‌شود.

تاریخچه بیت کوین چیست؟

بیت کوین در سال 2009، طی مقاله‌ای توسط فرد یا گروهی به نام ساتوشی ناکاموتو ارائه شد. ساتوشی بیت کوین را در حوزه بلاک‌چین معرفی کرد و کارشناسان به نوعی تولد بلاک‌چین را همزمان با پیدایش بیت کوین می‌دانند. در صورتی که بلاک‌چین مدت‌ها قبل از ساخت بیت کوین در سال 1988 اختراع شده است. (لينک مقاله بيت کوين: https://bitcoin.org/bitcoin.pdf)

به گفته ساتوشی دلیل مهم طراحی بیت کوین ضعف در سیستم مالی سنتی است. برای انجام تراکنش‌های مالی در این سیستم همیشه نیاز به فرد یا ارگان سوم شخصی است که باید به عنوان واسطه و ناظر در معاملات عمل کند. به همین جهت سرعت انتقال پول کاهش پیدا می‌کند؛ زیرا معامله باید مورد تایید فرد سوم شخص هم قرار گیرد. همچنین کارمزد تراکنش‌ها در این سیستم به شدت بالا است.

از دیگر ضعف‌های سیستم‌های سنتی به بازگشت‌پذیری تراکنش‌ها و معاملات می‌توان اشاره کرد. این ویژگی امکان تقلب و کلاهبرداری را در این سیستم‌ها به شدت بالا می‌برد. بیت کوین توانسته است این نقطه‌ضعف‌ها را برطرف کند و یک بستر امن برای انجام معاملات فراهم آورد.

بیت کوین چگونه کار می‌کند؟

از آنجایی که بیت کوین شبکه‌ای غیرمتمرکز است، باید محلی برای ذخیره اطلاعات مربوط به تراکنش‌ها ایجاد شود. این محل توسط فناوری بلاک‌چین به وجود آمده است. بلاک‌چین شبکه‌ای غیر متمرکز است که مشخصات و تاریخچه همه تراکنش‌ها را در خود ذخیره می‌کند. این فناوری از 2 کلمه block (بلوک) و chain (زنجیر) تشکیل شده است. این فناوری همانطور که از اسمش پیداست زنجیره‌ای از بلوک‌ها را تشکیل می‌دهد و اطلاعات مربوط به هر تراکنش را داخل یک بلوک ذخیره می‌کند. تمام تراکنش‌ها در اختیار همه افراد حاضر در شبکه قرار می‌گیرد و تا زمانی که همه افراد آن تراکنش را تأیید نکنند، معامله‌ای صورت نمی‌گیرد.

برای آشنایی بیشتر با کاربرد بلاک‌چین به این مثال توجه کنید: تصور کنید محمد می‌خواهد تراکنشی را با حسن انجام دهد. این تراکنش به صورت اطلاعیه‌ای به همه اعضای شبکه ارسال می‌شود. این تراکنش تنها درصورتی انجام می‌شود که سایر اعضای شبکه هم آن را تایید کنند. به این فرایند اصطلاحا «الگوریتم اجماع» گفته می‌شود. بنابراین امکان سانسور، تقلب و تغییر سوابق تراکنش‌ها تقريبا غير ممکن است.

تراکنش‌ها در شبکه بیت کوین چگونه انجام می‌شود؟

تراکنش‌های معتبر بعد از تاييد اعضاي شبکه، در محیطی به نام ممپول که در دستگاه ماينر قرار دارد، ذخیره می‌شوند و منتظر می‌مانند که توسط ماینر (Miner) انتخاب شده و به بلوک اضافه شوند. ماینرها سيستم‌هايي هستند که با حل يک مساله رياضي دشوار توانايي ساخت بلوک را دارند و هر ماينري که سريعتر از بقيه ماينرها مساله را حل کند، مسئول ساخت بلوک جديد می‌شود. به اين فرآيند اصطلاحا اثبات کار (Proof of Work) گفته می‌شود. مدت زمان ساخت بلوک جديد بر عهده خود ماينر است. اما حدودا 10 دقيقه به طول می‌انجامد.

بیت کوین چگونه بدست می‌آید؟

به طور کلی از دو راه می‌توان بیت کوین بدست آورد:

• استخراج بیت کوین
• انجام معاملات در صرافی‌ها و بازارهای جهانی

استخراج بیت کوین

ماینرها دستگاه‌های مخصوصی هستند که توان محاسباتی بالایی دارند و برای استخراج بیت کوین استفاده می‌شوند. این دستگاه‌ها مسائل پیچیده‌ای که شبکه بیت کوین در اختیار آن‌ها می‌گذارد را حل کرده و از این طریق بلوک می‌سازند. در نهایت شبکه بيت کوين به ازای این کار، مقداري بیت کوین به عنوان جايزه به اين افراد اهدا می‌کند. به اين کار اصطلاحا ماين کردن يا استخراج بيت کوين گفته می‌شود.

پاداش استخراج بیت کوین در سال اول (2009)، حدود 50 تا بیت کوین بود. این تعداد هر 4 سال یکبار (بعد از استخراج هر 210 هزار بلوک) نصف می‌شود. به این پدیده هاوینگ (halving) می‌گویند. ما در سال 2020 با چهارمین هاوینگ روبرو شديم که در آن پاداش هر استخراج حدود 6/25 بیت کوین شد. به طور کلی، 21 میلیون بیت کوین در کل شبکه وجود دارد که پیش بینی شده است تا سال 2140 همه آن‌ها استخراج خواهد شد.

امنیت بیت کوین چگونه تامین می‌شود؟

بیت کوین در ساختار بلاک چین تعریف شده است. بلاک چین یکی از امن‌ترین تکنولوژی‌های روز است و امکان دزدي و خرابکاري در آن تقريبا غير ممکن است. در این فناوری فرآیندی به نام «اثبات کار» تعریف می‌شود که امکان هک شدن شبکه بیت کوین را تقریبا غیرممکن می‌کند.

مزايای بيت کوين چيست؟

بيت کوين داراي مزاياي متعددي است که باعث شده به يکي از ارزهاي ديجيتال ارزشمند تبديل شود و شهرت آن در جهان افزايش پيدا کند. تعدادي از اين مزايا عبارتند از:

1- تراکنش‌ها از شفافيت و امنيت برخوردار هستند: به دليل وجود ساختار بلاک‌چين در بيت کوين، هم شفافيت تراکنش‌ها و هم امنيت و مشخص بودن تراکنش‌ها تامين می‌شود و اين از نکات مثبت بيت کوين است.

2-  کارمزد پايين: هزينه‌اي که بابت کارمزد هر تراکنش در مبالغ بالا پرداخت می‌شود، نسبت به سيستم بانکي از هزينه خيلي پايين‌تري برخوردار است.

3- مبادله  مستقيم و بدون حضور واسطه: با توجّه به ساختار بلاک‌چين، مبادلات و تراکنش‌ها در بيت کوين بدون حضور واسطه و به طور مستقيم بين فرستنده و گيرنده انجام می‌شود.

4- حضور در بازارهاي بين المللي: بيت کوين هم‌اکنون در بازارها و صرافی‌هاي سراسر دنيا معامله می‌شود و همين امر مزيتي مهم براي اين ارز است که به آن اعتبار می‌بخشد.

معایب بیت کوین چیست؟

بيت کوين علاوه بر مزايا، داراي معايب متعددي است که اگر به آن توجه نشود، می‌تواند ضررهايي را به افراد تحميل کند. تعدادي از اين معايب عبارتند از:

1-امکان کلاهبرداري: با توجه به اطلاعات کمي که اکثر افراد در اين حوزه دارند، امکان کلاهبرداري توسط اشخاص حقيقي و حقوقي در اين زمينه وجود دارد.

2- ناپایداری در ارزش کلی و نوسانات در قيمت بیت کوین: به دلیل کم بودن کسب‌وکارها در این حوزه و گردش مالی نسبتا کم در بیت کوین، ناپایداری در ارزش‌گذاری این ارز وجود دارد. همانطور که در اين چند ماه مشاهده کرديم، شرکت‌هاي بزرگ با استفاده از رسانه‌ها و بيانيه‌ها، قيمت اين رمز ارز را با نوسان شديد مواجه کردند، که اين باعث عدم اطمينان به وضعيت قيمت بيت کوين در آينده می‌شود.

3- تراکنش‌هاي طولاني: به دليل محدوديت حجم در هر بلوک و ميزان تراکنش‌هاي زياد در آن، زمان تایید هر تراکنش حدودا 10 الي 60 دقيقه به طول می‌انجامد.

4- عدم پشتيباني: به دليل ساختار غير متمرکز در بلاک‌چين، عدم پشتيباني مناسب يکي از معضلات اين فناوري است. به طور مثال، شما اگر مشخصات کليد خصوصي کيف پول خود را فراموش کنيد، امکان بازيابي مجدد آن وجود ندارد.

سخن پایانی

در اين بخش با بيت کوين و تاريخچه آن آشنا شديم. امنيت بيت کوين يکي از مهم‌ترين مسائلي بود که آن را بررسي کرديم و دانستیم که محيط بلاک‌چين با ويژگی‌هاي منحصر به فرد خود، بستري امن را براي بيت کوين به وجود می‌آورد. همچنين به بررسی چگونگي انجام تراکنش‌ها و استخراج بيت کوين و معايب آن پرداختيم. به طور کلي حوزه ارزهاي ديجيتال به خصوص رمز ارزها، حوزه جديدي است که توجه افراد زیادی را به خود جلب کرده است. ارزهای دیجیتال آینده روشن و افق گسترده‌ای دارند که در آینده شاهد رونق بیشتر آن‌ها در تمام حوزه‌ها و صنایع خواهیم بود. در ادامه به طور جزئی‌تر به معرفي و شرح بخش‌هاي بيت کوين می‌پردازيم و انواع ديگر رمز ارزها و رقباي احتمالي بيت کوين را بررسي می‌کنیم. منتظر مقالات بعدی آکادمي رمز ارز باشید.